Η οστεοπόρωση είναι μια χρόνια συστηματική νόσος, που χαρακτηρίζεται από την προοδευτική μείωση της οστικής μάζας και διαταραχή της οστικής αρχιτεκτονικής, που καθυστούν τα οστά εύθραυστα, αυξάνοντας έτσι την πιθανότητα κατάγματος, ακόμα και μετά από μικροτραυματισμούς ή απλές, καθημερινές κινήσεις.
Επί πολλές δεκαετίες η οστεοπόρωση θεωρείτο ¨νόσος της εμμηνόπαυσης¨. Πλέον χάρη στην έγκαιρη πρόληψη γνωρίζουμε ότι όλο και περισσότερες νεαρές γυναίκες βρίσκονται αντιμέτωπες με την ασθένεια π.χ. στα πλαίσια μιας πρόωρης εμμηνόπαυσης ή μιας αγωγής με αντιοιστρογόνα λόγω καρκίνου του μαστού. Σε παγκόσμιο επίπεδο 1 στις 3 γυναίκες και 1 στους 5 άνδρες πάνω από την ηλικία των 50 ετών θα παρουσιάσουν ένα οστεοπορωτικό κάταγμα. Κάθε χρόνο υπολογίζεται πως περίπου 1.660.000 εκατομμύρια κατάγματα κεφαλής μηριαίου λαμβάνουν χώρα, ενώ υπολογίζεται πως μέχρι το έτος 2050 αυτός ο αριθμός θα έχει τετραπλασιαστεί λόγω αύξησης του προσδόκιμου επιβίωσης.
Επιρρεπή σε κατάγματα είναι τα σώματα των σπονδύλων της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης, η κεφαλή του μηριαίου οστού και τα οστά του καρπού, ενώ ιδιαίτερα τα κατάγματα των σπονδύλων μπορούν να παραμείνουν επί χρόνια σιωπηρά και να εμφανιστούν με τη μορφή προοδευτικής κύφωσης (“καμπούρα”), συνοδευόμενης από χρόνιους πόνους και δυσκολίες στην κινητικότητα.
Η αιτιολογία της οστεοπόρωσης είναι πολυπαραγοντική. Η οστική μάζα αυξάνει στην παιδική και νεαρή ενήλικη ζωή μέσα από μια πολύπλοκη διαδικασία απορρόφησης και αναδόμησης αγγίζοντας την μέγιστη τιμή στην ηλικία των 20-25 ετών (peak bone mass). Από την ηλικία των 35 χρόνων αρχίζει η φυσιολογική απώλεια της οστικής μάζας, καθώς απορροφάται περισσότερο οστό από αυτό που δημιουργείται. Η απότομη εμμηνοπαυσιακή πτώση των επιπέδων των οιστρογόνων καθιστά τις γυναίκες ιδιαίτερα ευάλωτες, ενώ ποικίλοι άλλοι γενετικοί, ορμονικοί, μεταβολικοί και εξωγενείς παράγοντες φαίνονται να επηρεάζουν δυναμικά τις διαδικασίες οστικής αναδόμησης.
Η διάγνωση τίθεται με τη μέτρηση της οστικής πυκνότητας με τη βοήθεια της μέτρησης της απορρόφησης ακτίνων Χ διπλής ενέργειας (Dual Energy X-ray Absorptiometry DXA) και ολοκληρώνεται με τη μέτρηση βιοχημικών και ορμονικών παραμέτρων του οστικού μεταβολισμού στο αίμα ή/και στα ούρα.
Η θεραπεία βασίζεται στην προληπτική εξουδετέρωση παραγόντων κινδύνου, κατάλληλα προσαρμοσμένη σωματική άσκηση και ισορροπημένη διατροφή, πλούσια σε ασβέστιο, πρωτεΐνη και βιταμίνη D. Αναφορικά με τη στοχευμένη φαρμακευτική αγωγή, όταν αυτή κριθεί αναγκαία, διαθέτουμε σήμερα στη θεραπευτική μας φαρέτρα μία μεγάλη ποικιλία φαρμάκων, τα οποία δρουν είτε αναστέλλοντας την οστική απορρόφηση, μειώνοντας κατ’ επέκτασιν το ρυθμό της οστικής απώλειας (διφωσφονικά άλατα), είτε αυξάνοντας το σχηματισμό νέου οστού (ανασυνδυασμένη παραθορμόνη), ενώ υπάρχει και μία νέα κατηγορία φαρμάκων με διπλό μηχανισμό δράσης (μονοκλωνικά αντισώματα με δέσμευση και αναστολή της σκληροστίνης).
To Ιατρείο Οστεοπόρωσης της Κλινικής Άγιος Λουκάς καλύπτει όλο το διαγνωστικό και θεραπευτικό φάσμα των παθήσεων του οστικού μεταβολισμού με ιδιαίτερη έμφαση στην πρόληψη, έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση και θεραπεία της οστεοπόρωσης. Σκοπός του Ιατρείου είναι η κλινική εκτίμηση του ασθενούς με οστικές παθήσεις ως σύνολο, η διαφορική διάγνωση παθήσεων ενδοκρινικών και μη που μπορούν να διαταράξουν την ισορροπία του οστικού μεταβολισμού και η διασφάλιση της οστικής υγείας και της άμεσα συνυφασμένης ποιότητας ζωής.
Ο διαγνωστικός αλγόριθμος βασίζεται στα αποτελέσματα των βιοχημικών και απεικονιστικών εξετάσεων και τροποποιείται με βασικό γνώμονα την κλινική εικόνα και το ιστορικό του ασθενούς. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στον υπολογισμό του κινδύνου πτώσης με τη βοήθεια κλινικών δοκιμασίων, καθώς και στην εκτίμηση του συνολικού καταγματικού κινδύνου με ειδικά εργαλεία (FRAX). Βάσει αυτών των αποτελεσμάτων θα σκιαγραφηθεί ένα προφίλ κινδύνου του ασθενούς που θα θέσει τα θεμέλια για μια εξατομικευμένη συμβουλευτική και θεραπευτική προσέγγιση.
Η ιατρός Δήμητρα Μπογδάνου είναι υπεύθυνη του Ιατρείου Οστεοπόρωσης της Κλινικής Άγιος Λουκάς. Το Ιατρείο θα λειτουργεί από τις 20.08.2020 κάθε Πέμπτη 16.00-19.00 στα Εξωτερικά Ιατρεία της Κλινικής. Για οποιαδήποτε πληροφορία ή για να κλείσετε ραντεβού, μπορείτε να απευθυνθείτε στη Γραμματεία Εξωτερικών Ιατρείων (τηλ: 2310 390 544, 2310 380 000).