Joint guidance on COVID-19 Vaccination and Osteoporosis Management from the ASBMR, AACE, Endocrine Society, ECTS, IOF and NOF
Η πανδημία COVID-19 έχει δημιουργήσει εμπόδια, καθυστερήσεις και προκλήσεις στη φροντίδα των ασθενών με οστεοπόρωση. Εν μέσω του εμβολιαστικού κύματος βιώνουμε καθημερινά ασθενείς που υπέστησαν τις συνέπειες της ιατρικής ¨απομόνωσης¨ και εν μέρει παραπληροφόρησης, ενώ η δυνατότητα εμβολιασμού εγείρει ερωτήσεις για το αν υπάρχουν περιορισμοί με τη θεραπεία της οστεοπόρωσης.
Έχοντας αντιληφθεί την επιτακτική ανάγκη σωστής καθοδήγησης των κλινικών ιατρών αναφορικά με τη νόσο της οστεοπόρωσης και την προσέγγιση αυτής στην εποχή της νόσου COVID-19, έρχεται μια joint guidance έξι μεγάλων επιστημονικών εταιρειών να καταγράψει επίσημα συστάσεις που από την αρχή της πανδημίας εξασφάλισαν τη διατήρηση της οστικής υγείας και ποιότητας ζωής των ασθενών με οστεοπόρωση και να ¨καθαρογράψει¨ τις εμβολιαστικές οδηγίες για ασθενείς με οστεοπόρωση.
Οστεοπόρωση, φαρμακευτική αγωγή και εμβολιασμός κατά της νόσου COVID-19
Η οστεοπόρωση per se δεν αυξάνει τον κίνδυνο μόλυνσης ή εμφάνισης επιπλοκών από τη νόσο COVID-19, κατ΄ επέκτασιν ασθενείς με οστεοπόρωση δεν πρέπει να θεωρούνται ¨υψηλού¨ κινδύνου βάσει μόνο αυτής τους της πάθησης
Οι γενικές συστάσεις για ασθενείς με οστεοπόρωση (λήψη συμπληρωμάτων ασβεστίου και βιταμίνης D, ασκήσεις με βάρη και διατήρηση μιας ισορροπημένης διατροφής) δε θα πρέπει να διακόπτονται τη χρονική στιγμή του εμβολιασμού ή μετά από αυτόν
Δεν υπάρχουν δεδομένα, που να υποστηρίζουν κάποια πιθανή συσχέτιση μεταξύ οιασδήποτε φαρμακευτικής αγωγής για την οστεοπόρωση και της βαρύτητας της νόσου COVID-19, ενώ το ίδιο αφορά και την αποτελεσματικότητα ή πιθανές επιπλοκές από τον εμβολιασμό κατά της νόσου COVID-19
Έμφαση θα πρέπει να δοθεί στην αποφυγή πιθανής καθυστέρησης, ή ακόμη και διακοπής της αντιοστεοπορωτικής αγωγής λόγω προγραμματισμένου εμβολιασμού, ιστορικού νόσησης COVID-19 και κυρίως παραπληροφόρησης αναφορικά με τις πιθανές επιπτώσεις, κυρίως των υποδόρια ή ενδοφλέβια χορηγούμενων φαρμάκων στην αποτελεσματικότητα και στις πιθανές παρενέργειες ενός εμβολίου. Αναλυτικά αναφέρουμε πως αναφορικά με προγραμματισμένο εμβολιασμό κατά της νόσου COVID-19 σε λαμβανόμενη, ειδική αντιοστεοπορωτική αγωγή:
Από του στόματος λαμβανόμενα διφωσφονικά (Alendronate, Risedronate, Ibandronate) θα πρέπει να εξακολουθήσουν να λαμβάνονται χωρίς κάποια διακοπή ή καθυστέρηση
Ενδοφλέβια χορηγούμενα διφωσφονικά: συνιστάται ένα διάστημα 7 ημερών (min. 4 ημέρες) μεταξύ της χορήγησης ενδοφλέβιου διφωσφονικού σκευάσματος (Zoledronic acid, Ibandronate) και του εμβολιασμου κατά της νόσου COVID-19, ώστε να είναι δυνατή η διαφοροποίηση πιθανών συστηματικών αντιδράσεων οξείας φάσης, ειδικά σε πρώτη χορήγηση του ενδοφλέβιου διφωσφονικου σκευάσματος
Denosumab: Συνιστάται ένα διάστημα 4-7 ημερών μεταξύ της παρεντερικής χορήγησης Denosumab και του εμβολιασμού κατά της νόσου COVID-19 ώστε να είναι η δυνατή η διαφοροποίηση τοπικών αλλεργικών αντιδράσεων. Εναλλακτικά μπορεί να πραγματοποιηθεί η χορήγηση του Denosumab στο άλλο χέρι, στο μηρό ή στην κοιλιακή χώρα. Το διάστημα μεταξύ δύο διαδοχικών δόσεων Denosumab δε θα πρέπει να ξεπερνά τους 7 μήνες.
Teriparatide και Abaloparatide (μη διαθέσιμο στην Ελλάδα) θα πρέπει να εξακολουθήσουν να λαμβάνονται χωρίς κάποια διακοπή ή καθυστέρηση
Romosozumab (μη διαθέσιμο στην Ελλάδα): Συνιστάται ένα διάστημα 4-7 ημερών μεταξύ της παρεντερικής χορήγησης Romosozumab και του εμβολιασμού κατά της νόσου COVID-19. Εναλλακτικά μπορεί να πραγματοποιηθεί η χορήγηση του Romosozumab στην κοιλιακή χώρα.
Raloxifene: θα πρέπει να εξακολουθήσει να λαμβάνεται χωρίς κάποια διακοπή ή καθυστέρηση
Οι συνθήκες σε ιατρικό, επιστημονικό, κοινωνικό και ανθρωπιστικό επίπεδο είναι πρωτόγνωρες και η έγκαιρη και έγκυρη ενημέρωση είναι τα μόνα μέσα διασφάλισης μιας lege artis ιατρικής περίθαλψης και φροντίδας.
Ακρογωνιαίος λίθος όλων των προσπαθειών μας αποτελεί και θα είναι πάντα η ασφάλεια των ασθενών μας, η οποία δε δύναται να υπάρξει χωρίς την απαραίτητη, σωστή, έγκαιρη και evidence-based ενημέρωση και καθοδήγηση nach bestem Wissen und Gewissen (βάσει γνώσεως και συνειδήσεως).
Ενδοκρινολόγος-Διαβητολόγος Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου J.W.Goethe της Φρανκφούρτης Εξειδίκευση στη στοχευμένη θεραπεία της οστεοπόρωσης (DVO)
